Biometrie

Privacyschending d.m.v. vingerscan lijkt op schimmel

Gastcolumn door Alfred Blokhuizen

Schimmel heeft als eigenschap dat het meer en meer wordt als je het niet bestrijdt. Het woekert voort alsof het een lieve lust is. Om schimmel te stoppen is een grote schoonmaak nodig met sterke middelen. Dat gaat zeker op voor het gebruik van vingerafdrukken!

Gemakkelijk

Je hoort steeds vaker dat bedrijven en instellingen vingerscanapparatuur gebruiken voor identificatie of urenregistratie. Men gebruikt dan termen als “gemakkelijk” en “secuur”. Uiteraard in het belang van de ondernemer of instelling. Dat is heel opmerkelijk, want het mag niet. Je komt het overal tegen, maar niemand slaat alarm. Ook de media niet, tot mijn verbazing. Het lijkt heel gewoon geworden, terwijl de wetgeving juist in 2018 enorm is aangescherpt.

Fluitje van een cent

Vingerafdrukken vallen onder biometrische gegevens. De wetgeving daarover is behoorlijk streng en straffen op misbruik behoorlijk hoog. En dat is heel logisch, want met biometrische gegevens kun je knap lelijke dingen doen. Zeker bij vingerafdrukken. Want die zijn buitengewoon gemakkelijk te vervalsen, een fluitje van een cent. Je zal maar slachtoffer worden van iemand die je afdruk kopieert. Dan zijn de rapen echt gaar.

Kerncentrale

De wetgeving is glashelder en de uitspraken van de rechter ook. Je mag geen biometrische gegevens afnemen, opslaan, delen en gebruiken. Slechts in zeer beperkte gevallen mag dat wel. Maar dan gaat het echt over zaken als bijvoorbeeld de beveiliging van de kerncentrale van Borssele. Dus niet voor het openen van de kassa, toegang bij een bedrijf of urenregistratie. Daar moet altijd worden gekozen voor een minder ingrijpend identificatiemiddel, zoals een pasje, pincode of tag. Wat is er eigenlijk mis met een pasje of tag?

Toestemming

Bedrijven - vooral de verkopers van de vingerscanapparatuur - schermen met het argument dat het wel mag met de toestemming van de werknemers van een bedrijf. Ook zeggen ze dat de vingerafdruk wordt versleuteld. Zo’n verkopend bedrijf neemt echter nooit de verantwoordelijkheid voor de financiële gevolgen als het misloopt bij de rechter. De Autoriteit Persoonsgegevens en staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken) zijn er duidelijk over. Als er sprake is van een of andere vorm van gezagsverhouding of afhankelijkheid wordt een vingerafdruk niet met 100% zekerheid vrijwillig afgegeven en dus mag het niet! Als bedrijf moet je het eigenlijk ook gewoon niet willen. Gemak is nooit een goed argument om de regelgeving te ontduiken of terzijde te schuiven. Het risico van misbruik is veel te groot.

Ontsporing bij de overheid

De ernstigste ontsporing van het gebruik van de vingerafdruk heeft plaatsgevonden bij de gemeente Nissewaard. Nota bene de overheid zelve, u weet wel: de medewetgever. Een zaak waarbij de FNV een handhavingsverzoek heeft ingediend (bestuursrechtelijke aangifte). Bijstandsgerechtigden, en alleen deze mensen en dus niet de ambtenaren, werden verplicht om hun vingerafdruk af te staan als ze zonder loon te werk werden gesteld bij een “sociale werkplaats”. In documenten van de gemeente Nissewaard zelf stonden dwingende teksten en toespelingen op financiële sancties als men de vingerafdruk niet afgaf. Tot op de dag van vandaag wil deze gemeente geen excuses maken aan de uitkeringsgerechtigden voor het gebruik van de vingerafdruk en wil men er niet over praten.

Rol brancheorganisaties

Ondernemers kloppen soms aan bij hun brancheorganisatie met de vraag of het afnemen van biometrische gegevens mag. Ondernemers in bijvoorbeeld de horeca zeggen dan dat hun brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland heeft gezegd dat het mag. Desgevraagd is men daar na confrontatie met uitspraken van de Autoriteit Persoonsgegevens en rechters echter een stuk genuanceerder over. Maar eigenlijk moet zo’n brancheorganisatie glashelder zijn. Ze zouden de leden moeten adviseren: doe het niet, verzin geen trucjes, u kunt zeer hoge boetes tegemoetzien!

Privacyschending lijkt dus wel schimmel. Als het niet wordt bestreden overwoekert en bederft het alles. Dat vraagt om stevige bestrijding. Dat moet vanuit de maatschappij zelf, maar zeker ook vanuit de Autoriteit Persoonsgegevens. Nu is het net of privacyschending gewoon mag. Dat mag niet, het is strafbaar!

Meer informatie:

Gemeente Nissewaard https://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/nieuws/gemeenten-behandelden-werklozen-mogelijk.10497725.lynkx

Handhavingsverzoek FNV https://alfredblokhuizen.nl/wp-content/uploads/2019/10/Handhavingsverzoek-AP-12-8-2019-anoniem.pdf

Vonnis Manfield https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2019:6005

Restaurantketen de Watertuin https://www.rijnmond.nl/nieuws/186633/UPDATE-Restaurantketen-gebruikt-onterecht-vingerscan

Vingerafdruk stelen, fluitje van een cent https://www.mediamatic.net/nl/page/16697/een-vingerafdruk-stelen-en-namaken-is-een-fluitje-van-een-cent

"Ondanks de invoering van de nieuwe Europese privacywet blijft een aantal bedrijven in Nederland zoals Dirk van den Broek prikklokken gebruiken die werken met vingerafdrukken, schrijft het FD. 'Een prikklok is alleen toegestaan in uitzonderingsgevallen', zegt Vincent Böhre, directeur van Privacy First. 'En dat is het in dit geval niet'.

Wanneer mag je als bedrijf wel en wanneer mag je geen gebruikmaken van biometrische technologie? 'Dat ligt aan de situatie. Onder de AVG moet er echt sprake zijn van een noodzaak voor beveiliging of authenticatie'. Denk hierbij aan een kerncentrale, gevangenis, Schiphol of de Rotterdamse haven. Volgens Böhre is er bij een gemiddelde supermarkt of autogarage geen noodzaak, tenzij er sprake is van grootschalige fraude of diefstal. Biometrische gegevens zijn immers zeer gevoelige persoonsgegevens: 'Ben je een vingerafdruk eenmaal kwijt, dan kun je daar ook andere dingen mee doen'. Het zou Böhre niet verbazen wanneer de Autoriteit Persoonsgegevens binnenkort de eerste klachten daarover krijgt.

Cameratoezicht op de werkvloer is ook niet toegestaan, net als het monitoren van het emailgedrag van werknemers. Tegen het tracken van chauffeurs is ook steeds meer weerstand."

Bron: https://www.bnr.nl/nieuws/juridisch/10357813/biometrische-prikklok-is-schending-privacy, 19 oktober 2018. Beluister hieronder het hele interview: