Alternatief voor het Elektronisch Patiënten Dossier biedt échte privacybescherming

PERSBERICHT Amsterdam, 10 SEPT 2015

Huisartsen en UvA-onderzoeker ontwikkelen de Whitebox, een decentraal systeem dat huisarts en patiënt volledige controle over de uitwisseling van medische gegevens geeft.

Uitgangspunt van het systeem is dat patiënt en arts gezamenlijk bepalen wie toegang tot welke gegevens krijgt. Initiatiefnemer en huisarts Hein Thiel: “De controle ligt met de Whitebox niet langer bij een externe partij zoals het Landelijk Schakelpunt (LSP), maar uitsluitend waar hij hoort: bij arts en patiënt.” Op dit moment is uitwisseling alleen mogelijk met de huisartsenpost, in een later stadium ook met andere zorgverleners. Medeinitiatiefnemer en voorzitter van de Huisartsenkring Amsterdam-Almere Stella Zonneveld: “Dit systeem is gebouwd om de privacy te beschermen. In het landelijke systeem worden gegevens van alle patiënten in Nederland langs één centraal schakelpunt gevoerd. Bij de Whitebox gaan medische gegevens van begin tot eind versleuteld van arts tot arts. Niemand anders kan deze gegevens inzien. Welke informatie de arts precies met andere zorgverleners deelt, stelt hij zorgvuldig vast in overleg met zijn patiënt.“

Eerste echte alternatief

De Whitebox is het eerste échte alternatief voor het landelijke LSP systeem, waar de overheid jaren aan heeft gewerkt en dat de samenleving veel geld heeft gekost. In 2011 blokkeerde de Eerste Kamer het plan om het systeem landelijk in te voeren.

De initiatiefnemers zien het nieuwe systeem als een eerste stap naar een uitwisseling van patiëntgegevens waarin de privacy van de patiënt centraal staat. Zij willen dat patiënten het vertrouwen behouden in hun huisarts en in hun geheimhoudingsplicht, juist in tijden waarin steeds vaker digitaal gecommuniceerd wordt.

Hoe werkt het?

Als artsen het nieuwe systeem bestellen komt er een kastje – de zogeheten Whitebox – in de praktijk te staan. Het kastje regelt de toegang tot de patiëntendossiers die de huisarts van zijn patiënten bijhoudt. Doordat het systeem aan de arts toebehoort, is de uitwisseling van gegevens (juridisch en technisch) beschermd door het beroepsgeheim.

De huisarts regelt de toegang tot de Whitebox zelf. Er is dus geen centrale infrastructuur die deze controle uit handen neemt. De huisarts kan desgewenst andere partijen toegang geven tot medische gegevens. Een zorgverlener die toegang krijgt kan dan voor kortere of langere tijd gegevens van de patiënt opvragen. “Het systeem is eenvoudig van opzet” stelt ontwikkelaar Guido van ‘t Noordende. “Het is kleinschalig en staat dicht bij de manier waarop zorgverleners werken. Patiëntgegevens zijn daardoor beter te beschermen.”

Pilot in Amsterdam

Dit najaar vindt een eerste praktijktest van het systeem plaats door twintig huisartsen in Amsterdam. In de proef kunnen huisartsen patiëntgegevens opvraagbaar maken voor de huisartsenpost, waar huisartsen werken tijdens avonden, nachten en weekenden. Huisarts Thiel: “Huisartsen die meedoen zijn blij dat ze controle houden over het dossier van hun patiënten. Het systeem sluit goed aan bij de praktijk en verantwoordelijkheid die artsen voelen.”

Er wordt gewerkt aan toegang voor andere zorgverleners, zoals spoedeisende hulpartsen en de eigen apotheek. Ook kan de patiënt straks toegang tot zijn gegevens krijgen, via de Whitebox van zijn huisarts of door middel van een ‘persoonlijk gezondheidsdossier’. Wie toegang krijgt is per patiënt instelbaar. Huisarts Zonneveld: “Er hoeven nooit meer gegevens dan nodig te worden ontsloten. Niet iedereen heeft gegevens die in een noodsituatie belangrijk zijn. Voor veruit de meeste mensen volstaat een klein aantal gegevens op de huisartsenpost.”

Over de initiatiefnemers:

De Huisartsen Kring Amsterdam-Almere is de regionale huisartsvereniging van de beroepsvereninging van huisartsen LHV. Zij begon met het Whitebox project naar aanleiding van een enquête onder Amsterdamse huisartsen, waaruit bleek dat tweederde van de artsen liever een regionaal systeem wilde dan het LSP. Whitebox Systems is een spin-off van de Universiteit van Amsterdam, opgericht door beveiligingsonderzoeker Guido van ‘t Noordende. Het bedrijf richt zich op de beveiliging van computersystemen en op privacybeschermende communicatie in de zorg. De onderliggende techniek komt voort uit onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam. Er is vanaf het begin af aan met huisartsen samengewerkt om te zorgen dat het systeem goed aansluit op de praktijk.