Kabinet beraamt digitale sleepnet-expedities

Sinds enkele dagen is er terechte opschudding over twee nieuwe kabinetsplannen die de privacy verregaand aantasten. Het eerste is een plan van minister Leers (CDA) om voortaan automatische risicoprofielen te gaan opstellen van iedere vliegtuigpassagier. Voordat u bijvoorbeeld op zakenreis of op vakantie gaat krijgt u dan een groen, geel, oranje of rood vlaggetje achter uw naam. Zonder dat u dat zelf weet. Niet als surprise party, maar omdat u in de ogen van dit kabinet misschien wel een gevaarlijke terrorist bent. Op Schiphol mag u dan hopelijk door het snelle poortje voor mensen met groene vlaggetjes lopen. Heeft u een ander vlaggetje, dan wordt u apart genomen, grondig gecontroleerd en ondervraagd en mist u wellicht uw vliegtuig. Het wetsvoorstel is nog niet naar de Tweede Kamer gestuurd, maar de overheid begint nu alvast met het bouwen van de bijbehorende centrale infrastructuur (PARDEX). Zo democratisch is Nederland anno 2012.

Het tweede plan komt uit de koker van staatssecretaris van Sociale Zaken De Krom (VVD). Qua privacybescherming blijkt De Krom al even hardleers: zijn idee is om voortaan van alle uitkeringsgerechtigden uitgebreide profielen te gaan samenstellen aan de hand van alle mogelijke databanken die men aan de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) kan koppelen. Mocht er ergens een digitaal vuiltje in uw profiel zitten, dan verschijnt u meteen op de radar bij een centrale meldkamer, een soort Central Command van de uitkeringen. Vervolgens is het aan u om te bewijzen dat er iets niet klopt aan uw profiel, anders raakt u wellicht uw uitkering kwijt.

In beide voorstellen draait alles om profiling: het opstellen en bijhouden van gedetailleerde risicoprofielen van gewone burgers. In een oceaan aan informatie die voor 99% van onschuldige mensen afkomstig is, hopen Leers en De Krom de 1% (potentiële) raddraaiers eruit te kunnen vissen. (Herinnert u zich ‘The One Percent Doctrine‘ van Dick Cheney?) Oftewel een omkering van het klassieke principe dat de overheid pas inbreuk op uw privacy mag maken bij een redelijke verdenking van een strafbaar feit. Door profiling wordt iedereen immers bij voorbaat als (potentiële) verdachte behandeld. Het recht op privacy wordt daardoor in feite illusoir.

Gisteravond vond hierover een discussie plaats in het radioprogramma Dichtbij Nederland (NTR, Radio 5). Naast Vincent Böhre van Privacy First namen twee deskundigen deel aan het gesprek: criminologe Marianne van den Anker (voorheen wethouder Veiligheid bij Leefbaar Rotterdam) en Marc Jacobs (schrijver en oud-politiecommissaris). De hele discussie kunt u HIER terugluisteren (vanaf 17m48s).