Algemeen Dagblad, 9 augustus 2016: "Politie wil zwarte doos in elke auto"

“De zwarte doos in auto’s slaat het rijgedrag minutieus op. De politie wil die gegevens graag hebben, want die zeggen veel meer dan sporen op het wegdek.

In 2009 maakte de Rotterdamse politie voor het eerst gebruik van de Event Data Recorder, de zwarte doos. (…) Na een proef in Rotterdam gaan zeven van de tien politieregio’s nog dit jaar aan de slag met de techniek. In moderne auto’s zit een Event Data Recorder (EDR) ingebouwd, vergelijkbaar met een zwarte doos van een vliegtuig. (…)

De EDR registreert tijd, locatie, remgedrag, snelheid, stand van de pedalen, werking van de airbags enzovoorts. Bij de ernstige ongevallen waarbij de afdeling Verkeers Ongevallen Analyse van de politie onderzoek doet, kunnen de laatste vijf seconden voor het ongeluk in de EDR geraadpleegd worden. (…)

Resultaten
De techniek is er al, maar werd nog maar mondjesmaat gebruikt. De politie Rotterdam heeft de afgelopen drie jaar bij 21 ongevallen de EDR geraadpleegd. (…) De politieregio’s Oost-Nederland, Midden-Nederland, Amsterdam, Limburg , Oost-Brabant, Den Haag en Rotterdam zijn nu in het bezit van de EDR-apparatuur en hun mensen bij de dienst Verkeers Ongevallen Analyse worden opgeleid om er gebruik van te maken.

Zwarte doos
De verwachting is dat het gebruik van de EDR als getuige een grote vlucht gaat nemen. In de Verenigde Staten is de zwarte doos sinds 2014 verplicht in alle nieuwe auto’s. (…) EDR is, in tegenstelling tot in de VS, nog niet verplicht in Nederland en de rest van Europa. Branchevereniging RAI weet niet welke auto’s data opslaan. Volgens schattingen beschikt 70 procent van de nieuw verkochte auto’s over een soort zwarte doos. Van een uniforme opslag is nog geen sprake. Vaak is de data alleen door de autofabrikant uit te lezen. Niet alle autofabrikanten staan toe dat de EDR door derden wordt uitgelezen. Als de fabrikant wordt gevraagd om de zwarte doos uit te lezen worden er bovendien hoge kosten gemaakt. Bij de proef in Rotterdam, waarbij de hulp van de fabrikant of importeur werd ingeroepen, varieerden de kosten tussen de 800 en 2000 euro. (…)

Privacy
Er zijn ook zorgen. Wat wel en niet mag met de data die een auto verzamelt is nog schimmig terrein. Autobrancheorganisatie Bovag en de ANWB pleiten al langer voor betere wetgeving om te bepalen hoe er met de data moet worden omgegaan. Privacyorganisatie Privacy First vindt het prima als mensen data wíllen delen. ,,Maar er moet encryptie zijn van de data en het moet mogelijk zijn om de zwarte doos uit te zetten. Jij als automobilist moet kunnen bepalen wat er wordt opgeslagen. Want het gaat niemand wat aan hoe jij je beweegt in de openbare ruimte”, zegt directeur Vincent Böhre van Privacy First.
(…)
De volgende toepassing waarbij data uit de auto wordt aangewend is eCall, een verplicht Europees systeem waarbij de auto zélf 112 belt als de computer in de auto berekent dat snelheid en impact dusdanig waren dat er wel een ernstig ongeluk met gewonden móet hebben plaatsgevonden. Naar verwachting wordt eCall in 2018 verplicht voor nieuwe auto’s.”

Bron: Algemeen Dagblad 9 augustus 2016, voorpagina en pp. 8-9. Volledige artikelen online: http://www.ad.nl/binnenland/zwarte-doos-helpt-politie-na-autocrash~a4456e34/ & http://www.ad.nl/nieuws/digitaal-remspoor-beter-dan-verbrand-rubber-op-de-weg~ab81ca38/ . Tevens gepubliceerd in AD/Rotterdams Dagblad, AD/De Dordtenaar, AD/Haagsche Courant, AD/Groene Hart, AD/Utrechts Nieuwsblad, AD/Rivierenland, AD/Amersfoortse Courant, BN/DeStem, Brabants Dagblad, Dagblad de Limburger, Limburgs Dagblad, Twentsche Courant Tubantia, De Gelderlander, De Stentor, Eindhovens Dagblad, Leeuwarder Courant & Provinciale Zeeuwse Courant (9 augustus 2016) en geciteerd in de Volkskrant (10 augustus 2016, p. 8) en Nederlands Dagblad (13 augustus 2016, pp. 18-19).

Lees hieronder de eerdere reactie van Privacy First voorzitter Bas Filippini in dagblad Spits op plannen voor invoering van de zogeheten “Crashcube” (zwarte doos/EDR) in 2011: 

“Privacywaakhonden maken zich zorgen over de introductie van een ‘zwarte doos’ in personenauto’s. De politie Rotterdam-Rijnmond presenteert vanmiddag deze zogeheten Crashcube in de hoop dat deze technologie een bijdrage gaat leveren aan de afwikkeling van verkeersongevallen. Maar de Stichting Privacy First waarschuwt voor mogelijk misbruik.

Naast vliegtuigen krijgen nu ook auto’s een zwarte doos. Het apparaat heet de Crashcube en moet de politie helpen bij het analyseren van ongevallen.

Met de Crashcube kunnen forensisch experts ter plekke informatie uitlezen over ongevallen, zoals de snelheid en de g-kracht van de betrokken auto, meldt de politie Rotterdam Rijnmond in een persverklaring.

De data uit de box is onomstotelijk en zal dus in de rechtszaal sterk bewijs leveren van wie schuldig is aan het ongeluk, zegt de Rotterdamse politie die samen met het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW) en Rijkswaterstaat de Crashcube heeft ontwikkeld.

Voorzitter Bas Filippini van Stichting Privacy First ziet het nut niet van een cube in de rechtspraak. „Het is in de rechtszaal vrijwel altijd duidelijk wie de schuldige is, en om nou voor die paar gevallen dat het niet zo is je privacy op te geven. Dat gaat mij veel te ver.” Volgens de stichting tast het apparaat de persoonlijke vrijheid aan. „Een bestuurder moet zelf kunnen beslissen of hij een Crashcube in zijn auto wil, maar je zult altijd zien dat dit soort dingen op een gegeven moment verplicht worden. Dit past niet bij onze grondwettelijke vrijheid om vrij en blij te zijn in de openbare ruimte.” Filippini vreest dat de Cube misbruikt gaat worden. „Het begint bij ongevalanalyse, maar al snel zet de politie je aan de kant en lezen ze je Crashcube af waarop ze je een boete geven omdat je gisteren 150 hebt gereden.””

Bron: Spits 30 november 2011, https://www.privacyfirst.nl/in-de-media/item/477-spits-30-nov-2011-twijfel-over-zwarte-doos-in-auto.html.

Lees HIER ook de eerdere reactie van Privacy First op de Europese invoering van eCall.

Bij verplichte Nederlandse invoering van zowel zwarte dozen/EDR als eCall in auto’s zal Privacy First dit bij de rechter aanvechten met als doel vrijwillige i.p.v. verplichte invoering en eigen regie van de automobilist over zijn/haar data. 

Update 10 augustus 2016: zie ook het bericht vandaag bij RTL Nieuws, Politie wil zwarte doos in auto’s kunnen uitlezen: http://www.rtlnieuws.nl/nederland/politie-wil-zwarte-doos-autos-kunnen-uitlezen-zit-die-jouw-auto.

Update 13 augustus 2016: vandaag publiceerde het Reformatorisch Dagblad enig nader commentaar door Privacy First, zie http://www.rd.nl/vandaag/binnenland/auto-kan-straks-een-rijdende-spion-worden-1.1117073 (tevens gepubliceerd in papieren editie, p. 9). Hieronder enkele fragmenten:

“Privacy First zegt niet per se tegen de invoering van een zwarte doos te zijn, maar dan wel op vrijwillige basis en met wettelijk gereguleerde toepassingen. Want volgens directeur Vincent Böhre van de stichting die de anonimiteit van mensen in het publieke domein wil beschermen, liggen de gevaarlijke toepassingen op de loer. Hij verwijst naar leasemaatschappijen, verzekeraars en andere belanghebbenden die graag meer willen weten over rijgedrag, slijtage en schaderisico.

„Het lijken onschuldige gegevens te zijn, maar uit het rijgedrag van iemand kun je zelfs een persoonlijkheidsanalyse halen, die interessant kan zijn voor een werkgever of voor de overheid”, zegt Böhre. „Het moet duidelijk zijn dat de autogegevens eigendom zijn van de automobilist.”

(…) Volgens een deze week vrijgegeven document van de nationale politie is tot dusver in 21 gevallen in de periode 2013-2015 onderzoek uitgevoerd met behulp van de zwarte dozen. Aangezien de officier van justitie in die gevallen beslag had gelegd op de auto, kon de eigenaar dit niet weigeren. De onderzoeken zijn wel kostbaar: tussen de 800 en 2000 euro per keer.

In dat beperkte aantal gevallen waarin gegevens zijn uitgelezen, ziet de stichting Privacy First nog een reden om voorlopig van een verplichte invoering van de zwarte doos af te zien. „Het is met 21 onderzoeken in drie jaar tijd in feite schieten met een kanon op een mug”, zegt directeur Böhre. „Het is werkelijk de vraag of het inbouwen van zo’n zwarte doos wel proportioneel en maatschappelijk noodzakelijk is.”

Hij voorspelt daarnaast dat die ene toepassing van de zwarte doos omwille van ongevallenonderzoek leidt tot misschien wel twintig ongewenste bijproducten, zoals hogere premies voor automobilisten die vaak hard remmen en te snel rijden of extra toeslagen voor leaserijders met een agressieve rijstijl. Böhre: „Het is zaak om nu goed na te denken over de negatieve gevolgen, want dit gaat straks in heel Europa spelen.””

Update 25 augustus 2016: lees ook http://www.rd.nl/opinie/zwarte-doos-in-auto-wapen-tegen-wegpiraat-1.1119248. Privacy First juicht dit maatschappelijke debat van harte toe en hoopt dat het tot een uitkomst zal leiden die zowel recht doet aan ieders privacy als aan andere relevante belangen.