Het Knoppenmonster — Op vakantie in de EU: het Europees Arrestatiebevel

Door onze gastcolumnist. 

Het zal u maar gebeuren, u heeft een vakantie gepland met uw gezin binnen de EU, in Bulgarije. Uw vakantie eindigt in een nachtmerrie. Eén van uw kinderen was in goed vertrouwen met de lokale jeugd gaan stappen. Vervolgens is uw kind in hechtenis genomen. Men geeft niet aan waarom uw kind wordt vastgehouden, een tolk is niet voorhanden en de gevangenisomstandigheden zijn slecht: de bezettingsgraad is 155 procent, vies eten, slechte hygiëne en geen medische zorg. Na maanden van voorarrest, en met hulp van een door u gefinancierde dure advocaat en tolk, heeft u het geluk dat uw kind naar Nederland mag; de rechter heeft een vonnis geveld. Het jaar erop besluit u naar Polen op vakantie te gaan, maar aan de grens wordt uw kind wederom opgepakt. Het Europees Arrestatiebevel (EAB) bleek nog steeds van kracht en men weigert om het EAB te laten vervallen. Fictie? Nee, het is realiteit. Tussen 2005 en 2010 zijn er in de EU 54.689 EAB’s uitgevaardigd, waarvan 11.630 mensen zijn uitgeleverd.

Het EAB werd door de EU in het leven geroepen i.v.m. de terroristische dreiging en om het mogelijk te maken om EU-burgers te straffen voor zware vergrijpen binnen een EU-lidstaat. Inmiddels zijn zware vergrijpen als moord en terrorisme verworden tot rekbare begrippen als “corruptie” en “vreemdelingenhaat”. Te pas en te onpas maken landen hier gebruik van. Koplopers in het indienen van een EAB-verzoek zijn in volgorde van hoogte van aantallen: Polen, gevolgd door Duitsland, Roemenië, Frankrijk en Hongarije.

Pogingen aan het adres van de Nederlandse Overheid lopen uit op niets. Minister Opstelten geeft geen krimp. Ook hogerop wil het niet lukken. Ondanks verzoeken aan de Europese Justitiecommissaris, Viviane Reding, ingediend door het Advocatencollectief, Fair Trial International, Amnesty International, Anti Folter Comité, en vele anderen, legt de Commissie alles naast zich neer. De enige aanpassing die zal worden gedaan, aldus mevrouw Reding in een toelichting in het Europees Parlement op 8 juni 2011, is het aanpassen van het bestaande Rapport. Deze aanpassingen voorzien erin dat de EU-landen niet te pas en te onpas een verzoek indienen. Het vergrijp moet straks proportioneel getoetst worden. Is het vergrijp klein en de kosten hoog, dan wordt een verzoek niet meer gehonoreerd. Verder moeten uitvoerende lidstaten informatie kunnen verzamelen om te checken of het bewijsmateriaal volgens de geldende rechtsnormen is verkregen en heeft men recht op juridische bijstand in beide landen.

Waar wringt dan nog de schoen? Wel, in Nederland kan een Nederlandse rechter niet toetsen of uw Nederlandse kind terecht of onterecht gevangen zit in een EU-lidstaat. Dat is vervelend, want in Nederland is in de Grondwet vastgelegd dat een onafhankelijke rechter toetst of er sprake is van een strafbaar feit, en zo ja, wat de straf is die hierop volgt. Ingeval van het EAB is dit niet van toepassing en mag alleen de Internationale Rechtshulpkamer (IRK) te Amsterdam het Arrestatiebevel inzien op inhoud, en verder niets. Er wordt dus niet getoetst of gecheckt of de inhoud klopt. Zodoende is de Nederlandse burger uitgeleverd aan de rechtspraak van het betreffende EU-land. Het moge duidelijk zijn dat zowel de rechtspraak alsook de wetgeving per land verschilt. Het blijft dan ook de vraag waarom minister Opstelten zich niet hard maakt voor de Nederlandse bevolking en paal en perkt stelt aan wat wij accepteren en wat niet. Ook is het onbegrijpelijk waarom de Tweede Kamer dit probleem niet tot één van haar eerste prioriteiten maakt.

Iedere Nederlandse burger wordt geacht de wet te kennen. Moeten we ons nu ook gaan verdiepen in de wetten van alle EU-lidstaten?

Het slechte nieuws is dat het dus allemaal helemaal niet meevalt. Net zomin dat dodelijke ziektes, ongelukken enz. alleen bij anderen voorkomen, wordt de kans dat iemand uit uw familie of kennissenkring straks gevangen zit binnen de EU jaarlijks groter. U kunt de ontwikkelingen over het EAB volgen via Google en via elke andere zoekmachine.