NOS op 3, 11 december 2015: ‘Geen ID-kaart bij je? Vraag agent even mee te lopen’

“Ruim 20.000 mensen hebben vorig jaar in Nederland een boete gekregen omdat ze geen identiteitsbewijs bij zich hadden of zich weigerden te legitimeren.

Vooral jongeren (18 – 30 jaar) worden vaak op de bon geslingerd. Zij kregen 4,5 keer vaker een boete dan dertigplussers.

Hoe werkt het?

Maar hoe werkt het nou precies met die identificatieplicht? Wanneer moet je je ID-kaart laten zien en wanneer ga je op de bon?

Je bent formeel niet verplicht om een ID-kaart bij je te dragen. In Nederland hebben we namelijk een toonplicht, geen draagplicht. “Die keuze is bewust gemaakt, omdat er sinds de Tweede Wereldoorlog veel weerstand is tegen het verplicht bij je dragen van een persoonsbewijs”, zegt jurist Vincent Böhre van Privacy First. “Tijdens de oorlog was iedereen verplicht zich te kunnen identificeren.”

Böhre vroeg zich vanochtend bij het horen van het nieuws over het aantal boetes als eerste af hoeveel mensen protest hadden aangetekend tegen hun bon. “Het gebeurt vaak dat mensen in de buurt wonen en geen identiteitskaart bij zich hebben. Je kunt dan gewoon zeggen: loop maar even mee, dan laat ik ‘m thuis zien. Zo werkt de toonplicht namelijk (…)”

Bron: http://nos.nl/op3/artikel/2074560-geen-id-kaart-bij-je-vraag-agent-even-mee-te-lopen.html.

Zie ook: http://nieuws.nl/algemeen/20151211/geen-id-op-zak-laat-hem-dan-thuis-zien-aan-oom-agent/.

Naschrift Privacy First

Naast het onderscheid tussen toonplicht en draagplicht had Privacy First de NOS ook gewezen op het feit dat de politie mensen niet zonder reden om hun identiteitsbewijs mag vragen. Hier dient altijd een objectief gerechtvaardigde aanleiding voor te zijn, bijvoorbeeld een redelijke verdenking van een concreet strafbaar feit. In principe heeft iedereen in Nederland immers het recht op anonimiteit in de openbare ruimte. De overheid mag hier niet zomaar inbreuk op maken. Daarnaast blijkt in de praktijk vaak sprake van discriminatie (‘etnisch profileren’) en willekeur bij de toepassing van de identificatieplicht door (met name) de politie. Dit vormt een schending van het discriminatieverbod en werkt gevoelens van onveiligheid en stigmatisering van bevolkingsgroepen in de hand. Dit nog afgezien van de risico’s die iedereen loopt door de op-afstand-uitleesbare RFID-chips in paspoorten en ID-kaarten, identiteitsfraude met verloren of gestolen identiteitsbewijzen, etc. Het advies van Privacy First blijft dan ook: paspoort of ID-kaart thuis laten en een eventuele boete aanvechten bij de rechter!