Hof Den Haag: centrale opslag vingerafdrukken onrechtmatig

In een baanbrekende uitspraak heeft het Hof Den Haag vandaag geoordeeld dat de centrale opslag van vingerafdrukken onder de Paspoortwet onrechtmatig is. In een zogeheten ‘algemeen-belangactie’ had Privacy First deze rechtsvraag samen met 19 mede-eisers (burgers) aan het Hof voorgelegd. In februari 2011 achtte de rechtbank Den Haag Privacy First niet-ontvankelijk. De rechtbank kwam daardoor niet aan een inhoudelijk oordeel over de Paspoortwet toe. Het Hof verklaart Privacy First alsnog ontvankelijk en vernietigt het vonnis van de rechtbank. Tevens acht het Hof centrale opslag van vingerafdrukken onrechtmatig wegens strijd met het recht op privacy. Centrale opslag van vingerafdrukken onder de Paspoortwet lijkt daarmee voorgoed van de baan.

In mei 2010 dagvaardden Privacy First c.s. de Nederlandse Staat (ministerie van Binnenlandse Zaken) wegens de centrale opslag van vingerafdrukken onder de nieuwe Paspoortwet. Dergelijke opslag was met name bedoeld om kleinschalige identiteitsfraude met paspoorten (look-alike fraude) te voorkomen.

Mede onder druk van de rechtszaak van Privacy First werd de opslag van vingerafdrukken in de zomer van 2011 stopgezet. Door de uitspraak van het Hof Den Haag wordt eventuele toekomstige centrale opslag van vingerafdrukken juridisch onmogelijk gemaakt: het Hof acht de centrale opslag van vingerafdrukken een “ongeschikt middel” om identiteitsfraude met reisdocumenten te voorkomen. Dit kan volgens het Hof “tot geen andere conclusie leiden dan dat de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer die gevormd wordt door de centrale opslag van vingerafdrukken, niet gerechtvaardigd is. De rechtbank had de vordering van Privacy First in zoverre moeten toewijzen.” (Par. 4.4.)

Dit vormt een grote overwinning voor Privacy First en voor alle burgers die zich de laatste jaren tegen centrale opslag van vingerafdrukken hebben verzet. De uitspraak van het Hof maakt tevens de weg vrij voor Privacy First (en andere maatschappelijke organisaties) om in het algemeen belang rechtszaken te kunnen blijven voeren ter behoud en bevordering van het recht op privacy, bijvoorbeeld de nieuwe rechtszaak van Privacy First c.s. tegen de Nederlandse Staat n.a.v. de NSA-affaire. Onlangs achtte de landsadvocaat Privacy First ook in deze zaak ontvankelijk. Deze ontwikkelingen vormen voor Privacy First een belangrijke steun in de rug om de komende jaren rechtszaken te kunnen blijven voeren voor ieders recht op privacy.

Lees HIER de hele uitspraak van het Hof Den Haag (pdf); tevens gepubliceerd op rechtspraak.nl.
Klik HIER voor het nieuwsbericht van onze advocaten bij bureau Brandeis. Voorheen werd Privacy First in deze zaak vertegenwoordigd door SOLV Advocaten.
NRC Handelsblad kreeg van ons de primeur; klik HIER.

Update 21 mei 2014: de Nederlandse Staat blijkt een slecht verliezer: deze week heeft de landsadvocaat cassatie tegen de uitspraak van het Hof Den Haag ingesteld bij de Hoge Raad; klik HIER voor de cassatiedagvaarding (pdf). De Staat wil dat Privacy First alsnog niet-ontvankelijk wordt verklaard en verzoekt de Hoge Raad tevens om de centrale opslag van vingerafdrukken alsnog rechtmatig te verklaren. Dit mag niet gebeuren. Privacy First beraadt zich over de te nemen stappen ter verweer.

Update 21 november 2014:  vandaag hebben Privacy First c.s. hun verweerschrift tegen de cassatiedagvaarding van de Staat ingediend bij de Hoge Raad; klik HIER voor het document (pdf). In cassatie worden Privacy First c.s. bijgestaan door Alt Kam Boer Advocaten in Den Haag; dit advocatenkantoor is o.a. in civielrechtelijke cassatie gespecialiseerd. Namens de Staat (ministerie van Binnenlandse Zaken, BZK) heeft de landsadvocaat vandaag een schriftelijke toelichting bij de eerdere cassatiedagvaarding ingediend; klik HIER(pdf). Volgende stappen kunnen bestaan uit schriftelijke repliek en dupliek, gevolgd door een advies (“conclusie”) van de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad (waarop Privacy First c.s. nog kunnen reageren) en een uitspraak (“arrest”) van de Hoge Raad medio 2015.

Update 5 december 2014: vandaag hebben Privacy First c.s. een procedureel Sinterklaaskado bij minister Plasterk laten bezorgen: onze schriftelijke reactie (“dupliek”) op de recente toelichting van de Staat (BZK) bij de eerdere cassatiedagvaarding. Klik HIER voor het document (pdf). Tevens diende de Staat een korte reactie (“repliek”) in op het recente verweerschrift van Privacy First c.s.; klik HIER(pdf). Op 9 januari as. wordt bij de Hoge Raad de datum van het advies van de Procureur-Generaal bepaald.

Update 12 januari 2015: het advies (“conclusie”) van de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad staat gepland op 10 april 2015.

Update 12 maart 2015: op 20 februari jl. (veel eerder dan verwacht) heeft Advocaat-Generaal Jaap Spier zijn advies (“conclusie”) over de zaak bij de Hoge Raad uitgebracht; klik HIER (pdf, 7 MB). Opvallend aan het advies van A-G Spier is vooral de conservatieve inhoud en toonzetting ervan. Bovendien gaat de A-G er abusievelijk vanuit dat de aangevochten bepalingen van de Paspoortwet het stadium van wetgeving nooit hebben bereikt. Weliswaar laat de A-G de ontvankelijkheid van Privacy First in stand, maar hij doet dit op verkeerde rechtsgronden. Tevens laat hij de inhoudelijke privacykwestie geheel links liggen, gaat hij er ten onrechte vanuit dat deze zaak ook bij de bestuursrechter had kunnen worden gevoerd en wil hij Privacy First c.s. alsnog – ten onrechte – in de proceskosten laten veroordelen. Binnen de formele termijn van 2 weken heeft Privacy First dan ook een reactie (zogeheten “Borgersbrief”) op het advies van de A-G bij de Hoge Raad ingediend; klik HIER (pdf). Door de landsadvocaat is een dergelijke reactie niet ingediend. Het laatste woord in deze zaak is daarmee aan Privacy First geweest. Het wachten is nu op de uitspraak (“arrest”) van de Hoge Raad later dit jaar.

Update 28 mei 2015: tegen alle verwachtingen in heeft de Hoge Raad zowel Privacy First als alle mede-eisers niet-ontvankelijk verklaard. Klik HIER voor de uitspraak en HIER voor ons commentaar.