Burgers tegen Plasterk

Reeds sinds 2013 voerde Privacy First samen met andere organisaties en burgers de rechtszaak ‘Burgers tegen (Minister) Plasterk’. Aanleiding voor deze zaak tegen de Staat waren de onthullingen van Edward Snowden over de praktijken van (buitenlandse) inlichtingendiensten, waaronder de Amerikaanse NSA en Britse GCHQ. Onze coalitie eiste dat de Staat zou stoppen met het gebruiken van buitenlandse inlichtingen die niet in overeenstemming met de Nederlandse wet waren verkregen. Onze advocaten van Bureau Brandeis voerden deze zaak pro bono. De aangesloten organisaties waren Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA), de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en Internet Society Nederland. Mede onder druk van deze rechtszaak werd de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) positief aangescherpt. Na teleurstellende vonnissen van zowel de rechtbank als het Hof Den Haag verwierp echter ook de Hoge Raad deze zaak in 2018. Onze advocaten hebben de zaak daarom begin 2019 voortgezet bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, parallel met vergelijkbare Britse en Zweedse rechtszaken. Ondanks de vertragingen die de Corona-crisis vervolgens veroorzaakte hoopte Privacy First dat het Hof spoedig tot een kritisch oordeel zou komen. Begin juli 2023 ontvingen onze advocaten echter bericht dat het Hof onze zaak zonder enige uitleg niet-ontvankelijk had verklaard. Een motivering van deze beslissing ontbreekt. Na bijna 10 jaar procederen over deze kwestie is dat uiterst teleurstellend. Dit doet tevens de vraag rijzen: is het Hof in Straatsburg nog even kritisch en principieel als vroeger, of kunnen burgers en organisaties in dit type zaken inmiddels beter bij een ander (nationaal Constitutioneel of Europees) Hof terecht?